Čvrsta maziva

Sistemi za podmazivanje Sistemi za podmazivanje

Cilj podmazivanja je smanjenje : otpora trenja kliznih (na primjer ležišta, vođice, zupčani parovi, zglobovi i potisne ploče raznih mehanizama i sl.) i kotrljajnih parova, habanja, stvaranje količine toplote i gubitaka energije. Sistem za podmazivanje treba da obezbjedi dovođenje i razvođenje potrebne količine maziva, određenog kvaliteta(čistoće i viskoziteta) i temperature do radnih površina međusobno pokretnih (kliznih i kotrljajnih) mašinskih dijelova.

Da bi se obezbijedili odgovarajući uslovi podmazivanja u toku rada, sistemi za podmazivanje treba da sadrže odgovarajuće elemente za regulaciju i kontrolu valjanosti podmazivanja .

Podmazivanje se vrši uljima i mastima, u uslovima hidrodinamičkog i hidrostatičkog podmazivanja primljenjuju se ulja. Masti se koriste najčešće za podmazivanje kotrljajnih ležajeva, dok se klizna ležišta koriste za oslonce sa mješovitim trenjem, kao što su ležišta na koja djeluju velika opterećenja pri malim brzinama klizanja, koja su u povremenom radu ili u reverzibilnom radu.

Podmazivanje može biti: pojedinačno i centralno, stalno i periodično, slobodno i prinudno.

U slučaju pojedinačnog podmazivanja svaki klizni ili kotrljajni par ima svoj sistem za podmazivanje dok se kod grupnog ili centralnog jednim sistemom podmazuju više mazivnih mjesta.
 

 
2… Sredstva za podmazivanje Sredstva za podmazivanje

Sredstvima za podmazivanje, odnosno maziva se nazivaju sva ona sredstva, bez obzira na njihov hemijski sastav, agregatno stanje ili porijeklo, koja služe za smanjenje sila trenja na kontaktnim površinama mašinskih elemenata. Osnovnom karakteristikom maziva, generalno govoreći, smatra se njegova mazivna sposobnost ili sposobnost podmazivanja koja predstavlja rezultat svih fizički i hemijskih osobina maziva, zajedno u sprezi sa karakteristikama tribološkog sistema u kome se koriste.Pred sredstvima za podmazivanje postavljaju se sljedeći osnovni zahtjevi:

• da smanji gubitke mehaničke energije u tribotehničkom sistemu,
• da što manje štetno utiče na tribološki sistem,
• da ima hemijsku postojanost i otpornost prema koroziji,
• da se može separisatiod raznih nečistoća s kojima dođe u kontakt prilikom upotrebe.

U tehničkoj praksi s obzirom na agregatna stanja, maziva se dijele na:

• gasovita maziva
• tečna maziva(mazivna ulja i slične tečnosti bez obzira na porijeklo),
• pastozna maziva (mazivne masti) i
• čvrsta maziva odnosno kruta maziva.

Prema hemijskom sastavu maziva se dijele na:

• organska i
• neorganska maziva.

Prema porijeklu maziva se dijele na:

• prirodna i
• sintetička maziva

Međunarodna organizacija za standardizaciju ISO, dala je klasifikaciju prema kojoj se proizvodi dobiveni iz nafte dijele u pet osnovnih grupa: F-goriva, S-solventi i azne sirovine za hemijsku industriju, L-maziva, industrijska ulja i slični proizvodi, W-voskovi i parafini i B-bitumeni. Prema tome, maziva, industrijska ulja is vi slični proizvodi svrstani su u grupu L (Lubricants) koji se dijele prema ISO klasifikaciji u 18 grupa , Tabela 1. Bitno je napomenuti da se svaka navedena grupa u tabeli 1 dijeli u manje ili više podgrupa a u zavisnosti od mjesta primjene i karakteristika maziva.