Ultrazvuk u tretmanu kontraktura donjih ekstremiteta

ULTRAZVUK U TRETMANU KONTRAKTURA DONJIH EKSTREMITETA
U medicini se primenjujefrekvencijaultrazvuka od 0,75 do 3 MHz. U terapijskesvrheultrazvuk se primenjuje u fizikalnojmedicini, a u dijagnostičke u ginekologiji, internoj medicini, hirurgiji, neurologiji itd.
FIZIČKE OSOBINE ULTRAZVUKA
Fizičke osobine ultrazvuka (način i brzina prostiranja, odbijanje, prelamanje i apsorpcija) slične su osobinama zvuka, što je predmet proučavanja akustike.
Način prostiranja
Ultrazvučni talasi se od svog izvora šire longitudinalno. Prolaskom kroz materiju pobuđuju njene čestice na oscilovanje, tako da se ove čestice ritmično pomeraju, stvarajući u tkivu zone zgušnjavanja (kompresija) i razređenja (dilatacija).
Brzina prostiranja
Zavisi od vreste sredine kroz koju ultrazvučni talasi prolaze, kao i od njene temperature. Ultrazvuk se najbrže prostire kroz metale (kroz gvožđe brzinom od 5000 m/s), sporije kroz živa tkiva (1540 m/s), a najsporije kroz vazduh (oko 300 m/s). Što je temperatura sredine viša, brzina prostiranja ultrazvučnih talasa je veća.
Refleksija (odbijanje)
Tkiva pružaju različit otpor prolasku ultrazvučnih talasa, tako da se pri prelasku iz jedne u drugu sredinu ultrazvuk delom odbija od granične površine.
Refrakcija (prelamanje)
Pri prelasku iz jednog tkiva u drugo, ultrazvuk delom menja pravac kretanja, zbog različitog otpora (akustičke impedance) koji mu tkiva pružaju.
Apsorpcija (upijanje)
Jedan deo ultrazvučne energije apsorbuje sredina kroz koju prolazi. Tom prilikom se deo mehaničke energije ultrazvuka pretvara u toplotnu energiju.
Apsorpcija ultrazvuka je proporcionalna sadržaju proteina u tkivima, tako da je najveća u nervnom, manja u mišićnom, a najmanja u masnom tkivu. Dakle, pri prolasku ultrazvuka kroz tkiva, najviše se zagreva nervno, manje mišićno, a najmanje masno tkivo.
Fizičke osobine ultrazvuka su iskorišćene u terapijske (apsorpcija) i dijagnostičke svrhe (refleksija i refrakcija).
Prodiranje ultrazvučnih talasa
Zavisi od sredine kroz koju ultrazvučni talasi prolaze, kao i od njihove frekvencije. Ultrazvučni talasi prodiru dalje od svog izvora ako prolaze kroz tečnu sredinu, a kraće ako prolaze kroz gasovitu. Ultrazvučni talasi niže frekvencije dublje prodiru u tkivo od ultrazvučnih talasa visoke frekvencije. Ultrazvučni talasi koji se koriste u terapiji prodiru u dubinu od 0,5 do 0,8 cm.
BIOLOŠKO DELOVANJE ULTRAZVUČNIH TALASA
Ultrazvuk deluje na tkiva na više načina:
• Mehanički, tako što izaziva mehaničko oscilovanje tkiva. Pomeranje tkiva koje pri tom nastaje je ravnomerno, u malim intervalima, pa se naziva i ultrazvučna masaža.
• Termički, tako štoapsorpcija ultrazvuka izaziva povišenje temperature u tkivima. Na dubini od 2cm, temperatura se povećava za 0,5 do 1oC, a na dubini od 3cm 0,1oC. Zagrevanje je najizraženije na graničnim površinama između različitih tkiva. Zagrevanje tkiva dovodi do ubrzanja oksido-reduktivnih procesa.
• Neurorefleksno, tako što se delovanjem na refleksne zone postiže regulacija funkcije vegetativnog nervnog sistema.
• Fizičko-hemijski, što je posledica prethodno navedenih delovanja (sekundarno). Ultrazvuk ubrzava oksido-reduktivne procese, a time i metabolizam u tkivima. Stvaraju se farmakološki aktivne materije. U koloidne sisteme ulazi voda, tako da oni prelaze iz gel stanja (čvrsto) u sol-stanje (tečno). Stimuliše se stvaranje prekolagena, a inhibira stvaranje zrelih kolagenih vlakana. Visokomolekularne belančevine se cepaju na niskomolekularne, a menja se i pH-reakcija krvi ka alkalnoj.
Kao posledica kombinacije svih pomenutih dejstava ultrazvuka, nastaju pozitivni terapijski efekti kao što su: smanjenje bola i zapaljenja, smanjenje spazma, poboljšanje krvotoka i limfotoka, poboljšanje resorpcije patoloških produkata u tkivima, omekšavanje ožiljaka.