Zglavkari kao stetocine skladista

Rezime

Štetočine uskladištenih proizvoda koji se hrane neoštećenim zrnom žitarica i mahunarki nazivamo primarnim štetočinama. U njih ubrajamo od kornjaša: žitnog, rižinog i kukuruznog žiška (rod Sitophilus), te žiške mahunarki (rod Bruchini). Primarne štetočine u skladištima koji se odrasli roje kao leptiri, a veće štete rade njihove gusenice nazivaju se moljcima, pa tako razlikujemo: žitnog moljca, brašnenog moljca i bakrenastog brašnenog moljca. Osobito su opasne vrste koje zarazu mogu obaviti još na polju (žitni moljac, kukuruzni žižak, žišci mahunarki) i potom se unose u skladišta.
Velika količina hrane i povoljni uslovi (temperatura, vlaga) u skladištima poljoprivrednih proizvoda privlače mnoge štetočine životinjskog porekla, najviše kukce, ali i grinje i glodare. Napore i sredstva trebalo bi ulagati u preventivu pojave štetočina više nego na kurativne mere suzbijanja. Važan činilac je i povećanje transporta poljoprivrednih proizvodima koji omogućuje prenošenje štetočina. Štetočine unesene u novu okolinu brzo se prilagode, jer su uslovi za život u skladištima slični svugde.

1. Uvod

Zglavkari su najobimnija i najraznovrsnija grupa životinja. Naseljavaju sva životna staništa:
• morsku i slatku vodu,
• kopnena staništa (od polova pa do tropa, visoke planine) i
• vazduh.
Zglavkari predstavljaju najmnogobrojniji filum u svetu životinja. Do danas je opisano negde oko 1 500 000 vrsta ovog životinjskog tipa, što čini 80% svih do sada poznatih recentnih (danas živećih) vrsta životinja. Zglavkari naseljavaju sva vodena i suvozemna staništa. To su jedine životinje, osim još nekih kičmenjaka, koje su se u znatnom broju vrsta adaptirale na letenje.
Osnovna odlika zglavkara je heteronomna segmentacija tela. Za razliku od segmentacije prstenastih crva, kod kojih su svi segmenti međusobno jednaki, kod zglavkara se segmenti jasno morfološki razlikuju. NJihov broj varira od grupe do grupe, ali se jasno primećuje da ime se broj izrazito smanjuje (oligomerizacija). Telesni segmenti se grupišu u dva ili tri telesna regiona. Dolazi i do srastanja segmenata u svakom od regiona. Pored segmentacije tela oni imaju segmentisane i ekstremitete (noge). Članci (segmenti) nogu su međusobno pokretno zglobljeni.
Kod zglavkara se javlja regionalna diferencijacija tela te razlikujemo:
• glavu (cephalon),
• grudi (thorax) i
• trbuh (abdomen).
U zglavkare spadaju:

1. trilobiti (Trilobitomorpha),
2. paukolike životinje (Chelicerata);
• merostomata (Merostomata)
• morski pauci (Pycnogonida)
• arahnida (Arachnida)
3. rakovi (Crustacea);
4. Uniramia
• stonoge (Myriapoda)
• insekti (Insecta)

Svaki od navedenih subfiluma je detaljno opisan u daljem radu, kao i pojedine klase u okviru njih.