Organizacija stočarske proizvodnje

PREDMET PROUCAVANJA

Proizvodnja i prerada stocnih proizvoda posmatra se kao deo agroindustrijskog sistema, odnosno kao njegov podsistem. Za ovaj podsistem ponekad se koristi naziv stocarsko-industrijski kompleks. Stocarsko-ind kompleks deli se u 4 osnovne faze:

• proizvodnja stocne hrane
• proizvodnja stocnih proizvoda-stocarstvo
• prerada stocnih proizvoda
• promet stocnih proizvoda.

Predmet proucavanja ove nastavne discipline su proizvodnja stocnih proizvoda i njihova prerada. Proizvodnja i prerada stocnih proizvoda odvija se u razlicitim prirodnim i drustveno-ekonomskim uslovima.  Iz toga proisticu odredjene specificnosti znacajne za poslovne rezultate org jedinica koje su nosioci proizvodnje i prerade.Organizovanje uopste, usmereno je ka ostvarivanju odredjenog cilja . Oblast proizvodnje i prerade stocnih proizvoda, sa stanovista ove nastavne discipline, posmatra se kao privredna aktivnost ciji je cilj postizanje odgovarajucih ek rezultata.

 
POVEZANOST SA DRUGIM NAUCNO-NASTAVNIM DISCIPLINAMA

Ovom nastavnom disciplinom obuhvacene su najmanje dve naucne oblasti: organizacija i ekonomika proizvodnje, i dve faze reprodukcionog ciklusa: proizvodnja i prerada stocnih proizvoda. Biotehnicke nauke pruzaju brojna saznanja o osobinama domacih zivotinja od znacaja za njihovu reprodukciju, iskoriscavanje, povecanje proizvodnje po jed kapaciteta i poboljsanje kvaliteta proizvoda. Zahvaljujuci razvoju selekcije i unapredjenju nauke o ishrani domacih zivotinja stalno se povecavaju proizvodni kapaciteti pojdinih vrsta stoke.
Razvoj medicinskih, odnosno veterinarskih nauka, pruza sve vise metoda i sredstava za efikasnu zdravstvenu zastitu i unapredjenje uslova smestaja stoke. Napredak tehnickih nauka svakim danom nudi sve novija i raznovrsnija resenja u izgradnji objekata za smestaj stocne hrane, stoke i stocnih proizvoda. Stvaraju se stalno nova resenja u konstrukciji opreme i unapredjenju uslova mehanizovanja, pa i automatizovanja radnih procesa u svim fazama reprodukcije. Pored poznavanja tehnoloskih i tehnickih karakteristika, potrebno je sagledati kako se odredjeno resenje uklapa u organizaciju odredjenog procesa ili proizvodne jed u celini, odnosno kako se ek efekti mogu ocekivati od njegove primene.

STOCARSKO-IND KOMPLEKS KAO DEO AGROINDUSTRIJSKOG SISTEMA

U nasim uslovima stepen ukrupnjavanja proizvodnje i medjusobna povezanost pojedinih faza stocarsko-industrijskog kompleksa mogu se sagledati kroz detaljnije proucavanje procesa horizontalne i vertikalne integracije. Osnovni smiao horizontalnog povezivanja sastoji se u stvaranju optimalnih proizvodno-ekonomskih, tehnicko-tehnoloskih i institucionalnih uslova za uspesniji razvoj proizvodnje unutar svake pojedinacne faze. Stanje horizontalne integrisanosti po pojedinim fazama u nasoj zemlji nje razlicito.

U fazi proizvodnje stocne hrane nedovoljno je razvijena horizontalna integracija. U fazi proizvodnje stocnih proizvoda horizontalno povezivanje u krupnoj proizvodnji je vise razvijeno nego u ostalim fazama stoc-ind kompleksa. Na porodicnim gazdinstvima proces integracije je slabo razvijen. U stocarskoj proizvodnji poseban vid horizontalne integracije predstavlja saradnja porodicnih gazdinstava sa polj preduzecima i zadrugama.

U proizvodnji kravljeg mleka i ovcarstvu razvijen je model zajednicke proizvodnje koji se karakterise time da zadruga nabavlja priplodnu stoku i ustupa je polj proizvodjacima na iskoriscavanje, a oni obezbedjuju staje, stocnu hranu i rad i druge faktore proizvodnje. Polj proizvodjac je duzan da, posle odredjenog vremena vrati zadruzi grlo odgovarajuceg kvaliteta. U tovu junadi siroku primenu ima model po nazinvom ”usluzni tov”. Zadruga obezbedjuje tovni podmladak, deo stocne hrane, veterinarsku zastitu, a polj proizvodjac obezbedjuje toviliste, deo stocne hrane i neposredan rad. U fazi prerade stocnih proizvoda horizontalna integracija nije dovoljno razvijena. Proces vertikalnog povezivanja nalazi se u pocetnoj fazi i manje je razvijen od horizontalne integracije. Sustina vertikalne integracije je u povezivanju svih sukcesivnih faza stoc-ind kompleksa, od proizvodnje stocne hrane pa do potrosnje stocnih proizvoda.