Pozari u drvnoj industriji

1. UVOD

U svakom tehnološkom postrojenju, odnosno u svakomproizvodnoj tehnologiji može da dođe do pojave požara čijiuzroci mogu bizi raznovrsne prirode.
Najznačajniji faktori koji utiču na pojavu požara u industriskim postojenjima su:
• složenost tehnoloških postupaka
• prisustvo velikih količina gorivih materija
• prisustvo velikog broja električnih i tehnoloških vodova i slično.
Sam proces razvijanja požara u industriji je veoma složen.Prije svega zavisi od požarnih i eksplozivnih osobina:
 sirovina,
 poluproizvoda,
 gotovih proizvoda
 od složenosti samog tehnološkog postupka (procesi koji se odvijaju na visokim temperaturama i pritiscima).
Ako su proizvodni i ostali uslovi isti, veća je požarna opasnost tamo gdje se radi sa: gorivim tečnostima, gasovima,prašinama, nego tamo gdje su prisutni čvrsti zapaljivi materijali i nezapaljive tečnosti i gasovi.
Na osnovu dosadašnjih iskustava stečenih u požarima koji su se događali u industriji, kao i na osnovu istraživanja i eksperimenata stalno se razrađuju i dograđuju neophodne preventivne mjere za smanjenje požarne opasnosti. Požari obično nastaju u nekoj tački tehnološkog uređaja i odatle se rasprostiru na ostalu opremu. Samo u slučaju eksplozija koje su praćanje uništavanjem tehnološke opreme može da dođe do istovremene pojave požara na više mjesta.Kod proizvodnih postrojenja koji se nalaze u zatvorenom prostoru tokom požara se oslobađaju dim i toplota. Oslobođeni proizvodi sagorjevanja relativno brzo ispunjavaju prostoriju što ograničava dejstvo plamena, tako da njegovo zračenje nema veliki uticaj na okolinu.Kod požara koji se dešavaju na tehnološkoj opremi na otvorenom prostoru dolazi do toplotnog zračenja plamena i do pajava iskri što može da izazove nastanak novih žarišta požara i eksplozije.
Požari se u potpunosti ne mogu ukloniti, a najjeftiniji način zaštite dobara i smanjenja materijalne štete je poduzimanje odgovarajućih mjera zaštite. Da bi se poduzele odgovarajuće mjere zaštite od požara, moraju se znati uzroci požara i požarne opasnosti. Ako uklonimo uzroke požara, požarne opasnosti svedemo na minimum, osiguramo dovoljno sredstava i uređaja za gašenje požara i podučimo ljudstvo u rukovanju uređajima i sredstvima, tada postižemo cilj zaštiteod požara. Pojedine tehnologije, kao i tehnološki procesi, karakteriziraju se uporabom i preradom zapaljivih tvari, požarno više ili manje opasnih, kao i postupcima koji mogu dovesti do požara. Većina ovakvih požarno opasnih postupaka, operacija i tehnologija prisutna je u industriji i predstavljaju posebno opasna mjesta, jer nisu uvijek adekvatno zaštićena od požara.Postoji jedan oblik tzv. “opštih” požarnih opasnosti, koje karakteriziraju manje–više sve industrije i pogone, pogotovo one gdje se radi s organskim tvarima koje su podložne gorenju. Tu se ubrajaju: opasnosti od stvaranja eksplozivnih smjesa, zatim opasnosti od sakupljanja statičkog elektriciteta, nekontroliranog pregri-javanja, samozagrijavanja ili samozapaljenja, opasnosti od egzotermnih procesa itd. Uslovi koji mogu izazvati požar skoro uvijek su zadovoljeni u ovim procesima, jer prisutna je goriva tvar, zrak ( kiseonik ) i izvor zapaljenja (bilo da je to iskra dovoljne energije od alata koji iskri, pušenja, uporaba električnih uređaja ispod do-puštenog stupnja sigurnosti itd.), što znači da su se stekla sva tri uslova potrebna za gorenje. Postupak oko sagledavanja stanja požarno-preventivnih mjera po opsegu i složenosti će se mijenjati od industrije do industrije. Najveći problemi javljaju se u onim postrojenjima gdje se upotrebljavaju zapaljive tekućine i plinovi, određene krute organske tvari itd., tj. tamo gdje je izraženo požarno opterećenje, a tehnologije su osjetljive na požar. Primjena i upotreba požarno opasnih tvari karakteristična je najviše za hemijsku industriju pa su ovdje i opasnosti ne samo najbrojnije, već i najsloženije. Ovoj industriji pripadaju sistemi anorganske i organske hemijske industrije, razni pogoni prerađivačke industrije, farmaceutske industrije itd.