Privredni razvoj

Tri osnovne komponente vrijednosti kojima se odlikuje proces razvoja:
zadovoljavanje osnovnih potreba (stanovanje, odjevanje, ishrana i minimalno obrazovanje). Glavni razvojni cilj jeste izlačenje stanovnika iz primarnog siromaštva i istovremeno obezbjeđivanje osnovnih potreba.
obezbjeđivanje samopoštovanja i nezavisnosti. Nijedna zemlja ne može se posmatrati kao potpuno razvijena ukoliko je eksploatisana od drugih i nema snagu i uticaj da uspostavlja odnose na ravnopravnoj osnovi.
obezbjeđivanje slobode pojedinca – nema slobode bez ekonomske nezavisnosti
Privredni razvoj možemo definisati kao proces dugoročnog održivog rasta proizvodnje i dohotka uz strukturna poboljšanja u njegovom stvaranju i distribuciji, a što sve rezultuje u dugom roku u opštem porastu životnog standarda, ginansijske samostalnosti i političkih sloboda stanovništva

Definisanje nerazvijenosti
Nerazvijenost je stanje neravnoteže faktora proizvodnje između raspoloživosti faktora i tehnologije njihove upotrebe, tako da je nemoguće postići punu iskorištenost kapitala i rada istovremeno.
Karakteristike za nerazvijene zemlje:
Visok udio radne snage u poljoprivredi
Visoko učešće hrane u potrošnji domaćinstva
Dominacija primarnih proizvoda u izvozu
Nizak nivo primjenjene tehnologije
Visoka stopa rađanja stanovništva
Mala štednja

Analiza nerazvijenosti
Jedna od najvažnijih karakteristika nerazvijenih zemalja je da u njima dominiraju poljoprivredna proizvodnja i sitan, zanatski način proizvodnje u industriji i servisima. Za razliku od srednje i više razvijenih zemalja kod kojih dominiraju moderna industrijska proizvodnja, tj. uslužni sektor, u poljoprivredni nerazvijenih zemalja je skoncentrisan najveći dio zaposlene radne snage i iz nje se generiše pretežni dio BDP, ali istovremeno je on krajnje neproduktivan i često ne može da prehrani ni sopstveno stanovništvo.
Posebna karakteristika ekstremno nerazvijenih zemalja je postojanje velikog broja tzv “bezemljaša”, tj. ljudi koji obrađuju tuđu zemlju, bilo kao zakupci, bilo kao prosti nadničari. Njihov životni standard je na tako niskom nivou da se najčešće radi o življenju iznad granice siromaštva. Takve osobe ili će nastaviti život u ruralnim područjima, ili će se transferisati u grad i pokušati da se zaposle u industriji.

Nerazvijene zemlje mogu se podijeliti u 4 grupe:
Zemlje sa niskim dohotkom po stanovniku, ali sa brzim napretkom i velikim budućim potencijalima zasnovanim na sopstvenim izvorima;
Zemlje sa rastućim dohotkom po stanovniku, ali malim izgledima za rast usljed ograničenosti razvojnih resursa;
Zemlje koje su bogate resursima, ali čiji je dohodak po stanovniku i dalje stagnantan i
Zemlje sa stabilnim dohotkom po stanovniku i malim izgledima za porast životnog standarda usljed ozbiljnog nedostatka resursa.

Razlikovanje pojmova privrednog razvoja i rasta
Privredni razvoj je širi pojam od privrednog rasta. Rast je moguć i ostvariv i bez privrednog razvoja, dok je obrnuto veoma teško postići.
Privredni razvoj zahtjeva strukturne promjene u generisanju dohotka, njegovoj distribuciji i korištenju, tako da se taj pojam vezuje za veoma velike investicione aktivnosti, bazirane na visokom obimu štednje nastale kao “posljedica” porasta dohotka u prethodnom periodu.
Dakle, privredni rast je u određenoj mjeri nužan, ali ne i dovoljan uslov za postizanje privrednog razvoja.
Privredni rast označava povećanje vrijednosti nacionalne proizvodnje tokom vremena. Može se ostvariti na 2 načina: povećanom upotrebom faktora i istom količinom faktora rastuće efikasnosti korištenja.
Neznatne promjene u prosjećnom rastu BNP tokom vremena mogu dovesti do veoma različitog nivoa BNP po stanovniku. U makroekonomskoj teoriji postoji pristup poznat kao “pravilo 70”. Najkraće rečeno, da bi izračunali koliko je godina neophodno za dupliranje vrijednosti BNP treba broj 70 podijeliti sa godišnjom stopom rasta proizvodnje.
godina neophodno za dupliranje BNP=70/(godišnja stopa rasta proizvodnje)

Privredni razvoj
Privredni razvoj je porast BDP-a, uz strukturne promjene u njenoj privredi. Pored toga što podrazumijeva rast obima nacionalne proizvodnje u vremenu, tj. pored sadržaja koji karakteriše kompleks privrednog rasta, fenomen privrednog razvoja obuhvata i složene strukturne, institucionalne, organizacione i tehnološke promjene privrede, koje omogućavaju da se uvećana proizvodnja realizuje i distribuira u okviru nacionalne ekonomije i šire.
Obilježja privrednog razvoja su:
razvoj je normativni proces, usmjeren je na realizaciju određenih ciljeva;
razvoj je multidimenzionalni proces, vezan je za sve aspekte života i potrebe ljudi i društva na koji utiče veoma velik broj faktora;
razvoj je koherentan proces, ako je potrebno simultano ostvarivati različite ciljeve, neophodno je njihovo prethodno usklađivanje.
Način generisanja razvoja

Identifikacija razvojnih potencijala: resursi, tehnologija i institucionalni okvir.
Kombinacija ova 3 elementa određuje nivo produktivnosti, a time i konkurentnosti jedne privrede. Ne može doći do podizanja životnog standarda i eliminisanja siromaštva bez porasta proizvodnje po glavi stanovnika ili bez podizanja produktivnosti rada.