Praktikum iz fitopatologije

PODJELA BILJNIH BOLESTI PREMA UZROČNICIMA

Biljne bolesti poznate su od vremena kada je čovjek bio sakupljač plodina i nomad  stočar, a na značenju su dobile u trenutku kada čovjek prestaje biti sakupljač plodina i kada se trajno nastanjuje na nekom području. Čovjek tada počinje svjesno uzgajati pojedine biljne vrste i javljaju se prve monokulture koje su inače u prirodi rijetke. U monokulturi biljne se bolesti šire lakše i brže jer uzročnik bolesti na maloj površini nalazi velik broj biljaka domaćina. Ranije prostorna izolacija biljaka koje pripadaju istoj vrsti nije omogućavala intenzivan i brz razvoj bolesti. Iako se u povijesti rijetko spominje, bolesti su bile više puta pravi uzrok seoba naroda u potrazi za novim izvorima hrane. Biljne bolesti uzrokuju različiti čimbenici koji se mogu podijeliti u dvije velike grupe:

A) Neparazitski uzročnici bolesti
Neparazitske bolesti (fiziološke ili funkcionalne bolesti) su uzrokovane abiotskim čimbenicima fizikalne, kemijske ili mehaničke prirode. To su poremećaji koji nastaju pod utjecajem nepovoljnih klimatskih i edafskih činilaca i nisu zarazne, ne prelaze s jedne biljke na drugu. U neparazitske uzročnike bolesti ubrajaju se:

•  temperaturni ekstremi
•  nedostatak svjetla
•  prevelika ili nedovoljna vlažnost
•  nedostatak ili suvišak mineralnih tvari
•  prisutnost štetnih plinova u tlu i atmosferi
•  kemijske ozljede
•  tuča, snijeg, vjetar, grom i sl.

B) Parazitski uzročnici bolesti
Parazitske bolesti su izazvane biotičkim čimbenicima, odnosno živim organizmima. U parazitske uzročnike bolesti ubrajaju se:

•  gljive
•  bakterije
•  virusi
•  viroidi
•  mikoplazmama slični organizmi (fitolpazme)
•  rikecije
•  fanerogamni paraziti ili parazitne cvjetnjače

 
SIMPTOMATOLOGIJA

Bolesti se najčešće javljaju u vidu vidljivih znakova ili simptoma, karakterističnih za određenu bolest. Ponekada se na temelju simptoma može sa sigurnošću reći o kojoj se bolesti radi (smrdljiva snijet pšenice, bijela trulež suncokreta, kovrčavost lista breskve) dok u nekim slučajevima to nije moguće. Oni su posljedica različitih procesa koji se događaju u ili na biljci pod utjecajem aktivnosti patogena i reakcije biljke. Prije nego se simtomi pojave patogen mora prodrijeti u biljku i u njoj se proširiti.